De Fairtrade Standaarden
Lees meer
In een wereld die wakker schiet om de klimaatverandering te vertragen en de biodiversiteit te behouden, kunnen we niet zonder bomen. En toch gaat de massale vernietiging van bossen onverstoorbaar verder. De ontelbare voordelen die ze ons over de decennia heen bieden, worden opgeofferd voor cash op korte termijn. Volgens de Wereldbank verdween tussen 1990 en 2016 meer dan 1,3 miljoen vierkante kilometer bos. Wereldwijd engageren mensen zich in de strijd tegen ontbossing, maar ondertussen moeten kleinschalige producenten de gevolgen van ontbossing elke dag het hoofd bieden.
Het merendeel van de bossen ligt in erg arme en kwetsbare regio’s. Bijna 1,6 miljard mensen – ruim 20 % van de wereldbevolking dus – zijn rechtstreeks afhankelijk van bossen om te overleven. De bossen leveren hen voedsel, brandstof om mee te koken en zich te verwarmen, medicijnen, onderdak en kledij. Bovendien bezorgen ze hen inkomsten, uit de verkoop van landbouwproducten of doordat ze er een job vinden.
Maar de bossen raken uitgeput. In Ivoorkust blijven er bijna geen oerbossen meer over, terwijl ze iconische diersoorten zoals chimpansees en olifanten huisvesten. Eén van de voornaamste oorzaken van die grootschalige ontbossing is de cacaoteelt. Een rapport van Mighty Earth toont aan dat minstens 90% van de oppervlakte van de nationale parken en beschermde gebieden omgevormd werden tot cacaoplantages. En dat terwijl maar 4% van het grondgebied van Ivoorkust uit dichte bossen bestaat.
De cacaoboeren beseffen wat hun landbouwpraktijken aanrichten, maar de extreme armoede waarin ze leven laat hen geen keuze. “Een hongerige maag heeft geen oren,” getuigde recent nog een producent in het Belgische federale parlement, tijdens het Fairtrade-ontbijt. Een recent onderzoek van Fairtrade toont aan dat meer dan de helft van de cacaoproducenten moet overleven met minder dan 67 eurocent per dag. Zorgen dat er elke dag eten op tafel komt, is voor deze families dus de eerste prioriteit. Investeren in betere landbouwtechnieken lukt in die omstandigheden simpelweg niet.
De impact van ontbossing is voelbaar: verwoestijning, droogteperiodes, verarming van de bodem en klimaatverandering. Kleinschalige producenten noemen de klimaatverandering unaniem één van de grootste bedreigingen waarmee ze geconfronteerd worden. Miljoenen producentenfamilies die van landbouw afhankelijk zijn om in hun levensonderhoud te voorzien, behoren tot de zwaarst getroffen gemeenschappen in de wereld.
Armoede is dus tegelijk een oorzaak en een gevolg van ontbossing. Noem dat gerust een ongelooflijk giftige vicieuze cirkel. Maar toch ligt in deze samenhang ook één van de strategische sleutels om de bossen te beschermen.
Met degelijke ondersteuning kunnen kleinschalige landbouwproducenten de meest effectieve partners in het veld zijn.
Milieubescherming is diepgeworteld in eerlijke handel. Om Fairtrade-producten te verkopen, moeten de boeren de bodem- en waterkwaliteit verbeteren, parasieten indijken, schadelijke chemische producten vermijden, verstandig omgaan met afval, hun uitstoot van broeikasgassen verminderen en de biodiversiteit beschermen. De herziene Fairtrade Standaarden bevatten bovendien procedures om ontbossing of aantasting van bossen en beschermde gebieden uit te sluiten.
Maar eerlijke handel wil ook een return on investment garanderen: een beter inkomen voor de producenten zal het mogelijk maken om een plan voor duurzame ontwikkeling op te stellen en middelen vrijmaken om dat uit te voeren.
Heel wat Fairtrade-coöperaties kiezen ervoor om hun Faitrade-premie te investeren in herbebossingsprojecten. Zo plantte de theecoöperatie Sireet OEP 150.000 bomen in Kenia alleen al. Bomen voorkomen verdere erosie van een uitgeputte en beschadigde bodem, bieden inheemse dieren een habitat en beperken de klimaatverandering doordat ze koolstofdioxide opslaan.
Samen met de producenten engageren ook eerlijke merken zich om waardevolle bossen te beschermen. Puro Coffee investeerde bijvoorbeeld in de bescherming van 12 reservaten met tropisch bos, goed voor een totale oppervlakte van 50.000 voetbalvelden.
Wanneer we het Fairtrade-verhaal vertellen, beklemtonen we vaak de sociale en economische voordelen die eerlijke handel de producenten oplevert. Maar doordat de verkoop van eerlijke producten voor een stabiel inkomen zorgt, kunnen de boer.inn.en óók investeren in betere landbouwmethodes (zoals regeneratieve landbouw en agrobosbouw) en in herbebossingsprojecten. Allemaal initiatieven die bijdragen aan de bescherming van de bossen en het tegenhouden van de klimaatverandering. De producenten zijn onmisbare partners in de strijd tegen ontbossing.
