De cacaosector in de kijker
Ondanks alle inspanningen van de industrie en andere spelers in de sector om cacao duurzamer te maken, heeft de vooruitgang in productiviteit geleden onder de dalende prijzen, waardoor de nettowinst voor de producenten beperkt bleef.
Als gevolg hiervan blijft de meerderheid van de cacaotelers in extreme armoede leven, en die omstandigheden werkt de opkomst van kinderarbeid en ontbossing nog meer in de hand.
2.260.000 kinderen werken in cacaoplantages.
Razendsnelle ontbossing van West-Afrika: tussen 1990 en 2015 verloor Ivoorkust 85% van haar bossen, waarvan 30% door cacaoproductie. Voor Ghana geldt dezelfde tendens.
De situatie is vooral zorgwekkend in Ivoorkust en Ghana, twee landen die samen meer dan 60% van alle cacao produceren die beschikbaar is op de wereldmarkt. Hun cacao mag dan wel heel begeerd zijn, maar paradoxaal genoeg leeft de meerderheid van deze boerenfamilies met minder dan 0,67 eurocent per dag en per persoon.
Laten we cacaoboeren in extreme armoede blijven leven, of betalen we een prijs die hen eindelijk toelaat een leefbaar inkomen te verdienen?
Producenten moeten een minimumprijs ontvangen voor hun cacao. Zolang ze geen leefbaar inkomen hebben, zal de cacaosector niet duurzaam zijn
Minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo startte afgelopen juni met ronde tafelgesprekken over duurzame cacao in België. Dit is dé uitgelezen kans voor de sector, op voorwaarde dat het taboe over de cacaoprijs doorbroken wordt. Want in een duurzame sector zouden producenten aan de andere kant van de productieketen een leefbaar inkomen moeten verdienen. De vraag is: zijn we bereid daar de prijs voor te betalen?
De uitdaging is gigantisch: “Onze studies tonen aan dat een holistische aanpak nodig is als we producenten willen helpen om hun inkomen te verbeteren, hun productiveit te verhogen, hun kosten te beheersen en soms zelfs om hun productie te diversifiëren” stelt Nicolas Lambert, directeur van Fairtrade Belgium. “Maar ze wijzen ook aan dat het een illusie is om een leefbaar inkomen te willen garanderen zonder betere prijzen te betalen. We moeten het onderwerp van de prijs op tafel durven leggen, en we betreuren het dat dit een taboe is voor veel actoren uit de sector. Een wereldwijde mobilisatie is onontbeerlijk, niet alleen van spelers uit eerlijke handel, maar ook van industrie en overheden, zowel in consumerende markten als producerende landen.”
In België is de consument steeds meer gemobiliseerd voor eerlijke handel
Voor bijna alle actoren uit de industrie die inzetten op Fairtrade, noteren we een algemene groei in volume2 . Maar de progressiemarge blijft enorm: vandaag halen producten op basis van Fairtrade cacao amper 1% marktaandeel in België.
Als eerlijke handel echt een verschil wil kunnen maken in het leven van cacaoproducenten, dan moet er een versnelling hoger geschakeld worden. En dan moet de vraag sterk gestimuleerd worden, door het bewustzijn bij het brede publiek te vergroten. Dit is belangrijk omdat de Fairtrade-producenten vandaag slechts een klein deel van hun productie onder Fairtrade-voorwaarden kunnen verkopen. De rest moet worden verkocht onder conventionele omstandigheden, dus zonder garantie van de minimumprijs en zonder de extra premie die Fairtrade bieden. Een sterke mobilisatie van consumenten, merken en retailers is dus essentieel.
We kunnen allemaal deel uitmaken van de oplossing
Iedereen kan meehelpen, op z’n eigen manier:
- Fairtrade verbindt zich ertoe om de steun aan de producenten te versterken en om de minimumprijs van Fairtrade gecertificeerde cacao te herzien, om zo een belangrijke stap te zetten richting een leefbaar inkomen.
- Bedrijven moeten een strategie ontwikkelen die het respecteren van de rechten van mens en milieu garandeert, en dit in de volledige productieketen.
- Overheidsinstanties kunnen eerlijke handel opnemen als voorwaarde voor duurzame ontwikkeling bij openbare aanbestedingen, en de markttoegang voor Fairtrade gecertificeerde producenten vergemakkelijken.
- Consumenten kunnen kiezen voor eerlijke handel, en eisen dat merken hun engagement helemaal waarmaken door de kwestie van de prijs te integreren in hun actieplan voor duurzame ontwikkeling.
De schaduwkant van chocolade is al decennialang gekend bij bedrijven en overheden. Maar ondanks die erkenning nemen kinderarbeid en ontbossing niet af. De grondoorzaak van die problemen wordt namelijk niet aangepakt, en dat is de extreme armoede waarin boeren leven. In een duurzame sector verdienen boeren een leefbaar inkomen. De vraag is of we bereid zijn om de prijs daarvoor te betalen?
Oxfam Wereldwinkels, Fairtrade Belgium, World Fair Trade Organisation Europe, Fair Trade Advocacy Office en de Belgian Fair Trade Federation trekken tijdens de Week van de Fair Trade (3 tot 13 oktober 2018) aan de alarmbel en nodigen overheden, industrie, distributie en consumenten uit om zich te engageren voor een leefbaar inkomen voor cacaoproducenten.
Fairtrade Belgium is een organisatie gelinkt aan Fairtrade International, met als belangrijkste missie om bruggen te bouwen tussen het Zuiden, bedrijven, industrie en consumenten. Het Fairtrade systeem is een eerlijker bedrijfsmodel, met centraal het Fairtrade label en met als doel om producenten in het Zuiden een eerlijk inkomen te bezorgen. Op een meer algemene manier sensibiliseert Fairtrade ook burgers en actoren uit het Belgische maatschappelijke middenveld over de globale uitdagingen van vandaag, om zich samen in te zetten voor de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties.
Info & interviews:
Charles Snoeck - Woordvoerder charles@fairtradebelgium.be – 0497 78 02 41
Douchka Van Olphen – Communicatie & campagnes douchka@fairtradebelgium.be – 0483 05 70 42