“2022 was een uitstekend jaar voor Fairtrade”, stelt Philippe Weiler, die in 2022 Nicolas Lambert opvolgde als CEO van Fairtrade Belgium, de Belgische tak van de organisatie achter het gelijknamige label. “De totale marktwaarde van Fairtrade producten in België steeg met een ongelooflijke 20% tegenover het voorgaande jaar en met 41% tegenover 2019. Ook de Fairtrade premie kende een sterke groei van 17,6%. De Belgische markt zorgt vandaag voor een opbrengst van meer dan 4 miljoen euro aan Fairtrade premies, die de boerencoöperaties kunnen investeren naargelang hun eigen goedkeuren”. Ook al spelen inflatie en gunstige wisselkoersen hier een rol in de stijging van de premie, het blijven erg goede resultaten, zeker in een jaar waarin consumenten af te rekenen hadden met sterk gestegen kosten voor onder andere voeding en elektriciteit.
Fairtrade wordt mainstream
Want ondanks economisch onzekere tijden bleven consumenten kiezen voor Fairtrade in 2022. Een keuze die steeds evidenter bleek doordat er net meer en meer Fairtrade producten in de winkel te vinden waren. En dat weerspiegelt zich in een groter marktaandeel voor Fairtrade. Waar dat voor Fairtrade cacao in 2018 nog maar 4,6% was, overschrijdt het anno 2022 een marktaandeel van maar liefst 20%[1]. Net zoals Fairtrade bananen. En ook het marktaandeel van Fairtrade koffie kende in België een vooruitgang en klopt in 2022 af op bijna 5%. Een evolutie die met name in de retail wordt aangedreven door het engagement van de hard discounters die in 2022 zorgden voor 36% van de Fairtrade premie die op de Belgische markt werd opgehaald. “We zien dat Fairtrade meer en meer mainstream wordt en zijn weg vindt in de supermarkt”, stelt Philippe. “Retailers hebben vaak onvoldoende capaciteit en expertise om voor elke risicovolle waardeketen een eigen controle systeem op te zetten. Fairtrade biedt voor hen een heel robuuste oplossing die de lat hoog legt zodat de sociale en milieu issues worden aangepakt én onafhankelijk wordt geverifieerd”. Niet enkel retailers maar ook merken kiezen in toenemende mate voor Fairtrade omdat ze het label zien “als een sterk instrument om hun productportefeuille op een geloofwaardige, impactvolle manier te verduurzamen”, aldus Philippe.
De Regel in plaats van de uitzondering?
Fairtrade wordt niet enkel meer mainstream dankzij geëngageerde bedrijven en consumenten, maar ook dankzij beleid dat aandringt op eerlijke handelsvoorwaarden en – prijzen voor boeren en werknemers. Getuige daarvan de evoluties betreffende de EU richtlijn rond de zorgplicht en de EU wet rond het verbod op geïmporteerde ontbossing. En ook lokale besturen blijven zich engageren: met 246 Belgische Fair Trade Gemeenten blijft België bij de koplopers inzake lokaal engagement voor eerlijke handel.
Door het engagement van consumenten, bedrijven en beleid is Fairtrade Belgium voorzichtig hoopvol naar de toekomst: “2022 is een zeer mooie stap in de juiste richting”, besluit Philippe. “Maar we zijn er nog niet. We weten dat de voedingssector, nog grote uitdagingen heeft. Op korte termijn economische groei realiseren in combinatie met een lange termijn sustainability visie blijft voor vele bedrijven een grote uitdaging”. Fairtrade Belgium blijft daarom volop inzetten op samenwerking met bedrijven, sensibilisering van consumenten en ondersteunen van overheden voor het ontwikkelen van duurzaam beleid. Zodat eerlijke handel niet één van de vele keuzes zou zijn, maar een intrinsiek onderdeel van ons productie- en consumptiesysteem, de regel in plaats van de uitzondering.
[1] De cijfers verwijzen naar het marktaandeel in de retail.