Veelgestelde vragen

800 miljoen mensen leven onder de extreme armoedegrens. 2/3 daarvan zijn boeren. De mensen die het eten op ons bord voorzien, kunnen vaak zelf hun gezin geen 3 maaltijden per dag voorschotelen. Absurd, toch? Daarom biedt Fairtrade een alternatief. Een eerlijk handelsmodel, gebaseerd op sociale en ecologische normen. Simpelweg vertaald: handel voor en door mensen, rekening houdend met het milieu.

Fairtrade is gebaseerd op twee principes:

De Fairtrade minimumprijs is het economisch vangnet voor de boerengemeenschappen. Wanneer de internationale marktprijs van een product (vb: cacao of koffie) daalt, is de Fairtrade boer zeker van een minimumprijs, ook al ligt die van de vrije markt lager. Hierdoor kunnen de boeren en hun families investeren in diverse (langetermijn-)projecten én kunnen ze hun kinderen elke dag voeden en naar school sturen. Neem deze minimumprijs weg (wat dus voor niet-Fairtrade producten het geval is) en de zekerheid valt weg.

De Fairtrade premie is een extra bedrag dat de boerengemeenschappen ontvangen, bovenop de prijs die ze voor hun producten krijgen. Over dit bedrag beslissen producenten volledig zelf waarin ze dit investeren. Vaak gaat dit om trainingen rond duurzame productiemethoden, om klimaatverandering te bestrijden, om scholen en ziekenhuizen te bouwen, enzovoort.

Economisch: de boeren krijgen een eerlijke prijs waardoor hun inkomen stabieler wordt, er zijn mogelijkheden voor prefinanciering en een Fairtrade premie voor gezamenlijke investeringen die iedereen ten goede komen. De eerlijke prijs dekt de kosten van een duurzame productie.

Sociaal: de boeren verenigen zich in democratische, goed bestuurde coöperaties, waardoor ze sterker staan tegenover de markt. Dankzij Fairtrade worden de sociale rechten van de Internationale Arbeidsorganisatie gerespecteerd, de oorzaken van kinderarbeid aangepakt, krijgt gendergelijkheid meer aandacht, enz.

Milieu: gevaarlijke pesticiden en GGO’s (genetisch gewijzigde organismen) zijn verboden, boeren gebruiken landbouwpraktijken met respect voor de natuur, ze gaan spaarzaam om met water, ze zoeken een duurzame oplossing voor afval, enz.

Een geloofwaardig Fairtrade systeem staat of valt met strikte criteria en de controle daarop. Fairtrade en haar internationale koepel FLO (Fairtrade Labelling Organizations International) laten deze criteria internationaal controleren door FLO-Cert, een autonoom en onafhankelijk controlemechanisme. FLO-Cert voldoet aan de vereisten van ISO 65, de internationale norm voor certificeringsorganisaties voor onafhankelijkheid en transparantie.

Jaarlijks gaan inspecteurs op pad om te zien of de boeren de Fairtrade standaarden toepassen. Ze maken hun bevindingen over aan een certificatiecomité, met vertegenwoordigers van de boeren, de invoerders en de verschillende Fairtrade organisaties. Dit comité kan een certificaat toekennen of weer intrekken. Het kan de boeren huiswerk geven: het beheer verbeteren, pesticiden vervangen door natuurlijke methodes, enz. Ook de invoerders en de verwerkende bedrijven ontsnappen niet aan een doorlichting. De controle van de laatste schakels in de productieketen is voor Fairtrade Belgium.

Op dit moment vind je:

• Koffie in alle vormen, in de winkel en in de horeca
• Katoen (kleding, huislinnen en werkkledij)
• Bananen en ander vers fruit
• Thee, in builtjes of los
• Cacao, chocolade en ander snoepgoed
• Fruitsappen
• Rietsuiker, die ook gebruikt wordt in snoep, koekjes, ijs, enz
• Witte, volkoren of paarse rijst, voorgekookte rijst, enz.
• Bloemen
• Wijn & bier of rum
• Cosmetica
• Kruiden, oliën en noten
• Goud

Overal! In supermarkten, wereldwinkels, natuurwinkels en tal van andere handelszaken. Je vindt ze ook in cafés, hotels, restaurants, scholen, bij chocolatiers, concept stores, bedrijfsrestaurants, automaten, enz

Ga op zoek naar het groen-blauwe Fairtrade label en ontdek hoe divers het aanbod is!

Cateringbedrijven, grootleveranciers en foodservices hebben eveneens een almaar groter Fairtrade aanbod. Wil je Fairtrade producten aankopen binnen je bedrijf, school of organisatie? Check 'Taste', onze gratis foodservice catalogus.

Of het nu in de supermarkt, in de biowinkel of in het café op de hoek is, het Fairtrade label biedt altijd en overal dezelfde garanties: sociale, economische en ecologische standaarden waar iedereen in de voedingsketen baat bij heeft.

Klein is fijn! We moedigen kleine en lokale handelaars enthousiast aan. Maar ook supermarkten en zelfs multinationals die met Fairtrade aan de slag gaan, hebben een positieve impact op het leven van de boer: hoe meer de boeren verkopen, hoe meer inkomsten ze hebben. De criteria, minimumprijs en premie blijven hetzelfde, dus hoe meer Fairtrade, hoe eerlijker de hele keten!

Fairtrade is geen biocertificering, maar ze eist wel dat de productiewijze oog heeft voor het milieu. Een hogere minimumprijs voor bioproducten moet de boeren financieel aanmoedigen om te kiezen voor biologische landbouw. In dat geval draagt het product dat je in de winkel vindt twee labels: bio en Fairtrade – op dit moment is dat al zo voor 65% van de Fairtrade producten in België.

Fairtrade heeft ook oog voor het welzijn en de gezondheid van de boeren. Gevaarlijke pesticiden en GGO’s zijn strikt verboden onder de Fairtrade voorwaarden en boeren krijgen steeds aangepaste beschermkledij waar nodig.

De meeste Fairtrade producten worden niet lokaal geteeld: o.a. koffie, thee, cacao en bananen hebben een Zuiders klimaat nodig. Voor een aantal andere producten die wel in het Noorden worden geproduceerd, kunnen de lokale boeren de vraag dan weer niet volgen. Dit is het geval voor honing of bloemen. In deze discussie moeten we de hele ecologische voetafdruk van wat we consumeren in rekening brengen: we moeten kijken naar de hele productieketen, en niet alleen naar de impact van het transport.

De afstand die containers afleggen zegt namelijk niet veel over de CO2-uitstoot. Meer dan 90 procent van de Fairtrade producten wordt vervoerd per schip, een transportmiddel dat weinig broeikasgassen uitstoot. Deze producten hebben over het algemeen dus een relatief kleine CO2-voetafdruk. Daarnaast vergt bepaalde producten hier in serres kweken, meer energie dan de verplaatsing van Zuid naar Noord. Fairtrade is dus een verlengde van lokaal en zeker geen concurrent.

De keurmerken van Rainforest Alliance en UTZ Certified eisen sociale en ecologische duurzaamheid of traceerbaarheid van grote Westerse bedrijven, die de oorsprong van hun producten moeten aantonen. Daarnaast zetten ze in op productiviteit. Dit is een mooie start, maar volgens ons niet genoeg. Boerenorganisaties krijgen daarbij immers geen gegarandeerde minimumprijs en premie. Die prijs en premie zijn nochtans noodzakelijk om te kunnen investeren in een duurzame productie en langetermijn projecten.

Fairtrade ijvert er in de eerste plaats voor dat de levensomstandigheden van de boeren in het Zuiden verbeteren en dat hun organisaties sterker staan, zodat ze hun toekomst zelf in handen kunnen nemen.

Op de website Labelinfo.be vind je een tabel die de verschillende labels vergelijkt.

De Fairtrade producten kunnen duurder zijn, maar dit is zeker niet altijd het geval. Voor Fairtrade bananen en koffie bijvoorbeeld, betaal je meestal niet meer dan voor een niet-Fairtrade merk. Als sommige producten toch duurder zijn, komt dat niet zozeer door de minimumprijs voor de boer, maar omdat Fairtrade nog een “nichemarkt” is met een beperkte afzet. Zoals dat voor bio het geval is, zal ook de prijs van Fairtrade producten dalen naarmate er meer vraag en aanbod is.

Huh, is dat niet hetzelfde? Nee, daar is wel eens verwarring over. Fairtrade is een label voor producten van verschillende merken, die de internationale Fairtrade standaarden respecteren. Fairtrade verkoopt dus zelf geen producten, maar voorziet ze van een label. Ze sensibiliseert ook Belgische consumenten en bedrijven.

Oxfam Fair Trade daarentegen was één van de eerste merken die producten uit de eerlijke handel op de markt bracht. Je kan het Fairtrade label terugvinden op de meeste producten van Oxfam. Een van de verkoopskanalen voor eerlijke producten zijn de Oxfam Wereldwinkels. Deze beweging ijvert voor een rechtvaardige internationale handel. Oxfam doet daarvoor ook aan sensibilisering en lobbying.

De term ‘eerlijke handel’ verwijst naar handel met kleinschalige landbouwproducenten in de landen die we traditioneel ‘het Zuiden’ noemen. Maar het klopt dat de wereld en de handelsrelaties rechtvaardiger moeten. Ook bij ons.

Wij vinden dat de principes van eerlijke handel op elke handelsrelatie toegepast zouden moeten worden, ook voor ‘onze’ boeren dus. Het is onaanvaardbaar dat de mensen die ons voeden, zelf niet waardig kunnen leven van wat hun werk oplevert. Waar in de wereld ze ook wonen. Fairtrade wijst daarom overheden en internationale instellingen op hun verantwoordelijkheid: zij moeten de handelsstructuren en -processen eerlijk maken voor alle producenten en arbeiders in Zuid én Noord. Wij werken ook samen met organisaties die in België actief zijn op dat terrein en delen onze specifieke expertise met al wie deze kan gebruiken. 

We stellen vast dat de levenskwaliteit van talrijke gemeenschappen in het Zuiden concreet verbeterd is sinds onze oprichting. Maar er is nog een lange weg te gaan voor alle producenten in alle sectoren over de hele wereld een leefbaar inkomen verdienen. Om maximale impact te hebben met ons werk, moeten wij keuzes maken. Daarom kunnen voorlopig uitsluitend producten uit het Zuiden een Fairtrade certificatie en label krijgen.”

Meer weten? Lees dit artikel. 

Kiezen voor Fairtrade producten uiteraard!

Als je nog meer wil doen, neem dan deel aan onze sensibiliseringscampagnes voor gemotiveerde burgers, bedrijven, scholen, universiteiten, gemeenten en winkels.

Op de hoogte blijven? Schrijf je in op onze nieuwsbrief, like ons op Facebookof volg ons op Instagram!

Fairtrade en Rainforest Alliance zijn allebei non-profit-organisaties. Beide ijveren voor duurzamere handelsmodellen door producten te certificeren en van een label te voorzien. Dat doen ze om het respect voor producenten, arbeiders en de planeet die we samen delen te vergroten. Een gelijkaardige missie dus, maar hun aanpak en methodes verschillen wel degelijk

• Bij Fairtrade vinden we dat eerst en vooral één van de grootste oorzaken vansociaal onrecht aangepakt moet worden: te lage inkomens. De weg effenen voor sociale rechtvaardigheid en duurzame landbouwpraktijken ontwikkelen is onmogelijk zonder eerst de prijsproblematiek op aan te pakken

• Bij Fairtrade zit de producent mee rond de tafel voor alle beslissingen. Het is geen systeem dat hem wordt opgelegd, maar een democratisch systeem waaraan hij actief en als gelijkwaardige partner deelneemt.

• Fairtrade is meer dan een label. Het is een burgerbeweging die duurzame langetermijnveranderingen wil bewerkstelligen. Door consumenten, het maatschappelijk middenveld en de politiek te mobiliseren. En door producenten op het terrein de nodige middelen te bezorgen, via initiatieven van producentennetwerken.

Lees meer in dit artikel.